Tàu Chuyến là gì Và Tàu Chợ Là Gì?

Khi tìm hiểu về vận tải đường biển, có thể bạn sẽ bắt gặp câu hỏi này: Tàu chuyến là gì và tàu chợ là gì? Để giúp các bạn hiểu hơn và nắm được kiến thức. HL Shipping sẽ cố gắng diễn đạt một cách dễ hiểu nhất.

Trong quá trình tìm hiểu hay gặp khó khăn về thông quan hàng hóa, khai báo hải quan. Bạn đừng ngại nhắc máy gọi cho bộ phận hỗ trợ của công ty vận tải chúng tôi nhé!

Tàu chuyến là gì?

Tàu chuyến là gì? Đây loại hình vận tải đường biển do hãng tàu cung cấp dịch vụ. Đặc trưng cơ bản nhất của tàu chuyến là được thuê trước lịch trình chuyển hàng, chứ không chạy theo lịch trình có sẵn. Đối tượng chở hàng sẽ là những loại hàng đặc thù, số lượng lớn.

Thuê tàu chuyến (Voyage) là chủ tàu (Ship-owner) cho người thuê tàu (Charterer) thuê toàn bộ chiếc tàu để chuyên chở hàng hóa từ cảng này sang cảng khác. Trong phương thức thuê tàu chuyến, mối quan hệ giữa người thuê tàu (chủ hàng) với người cho thuê tàu (chủ tàu) được điều chỉnh bằng một văn bản gọi là hợp đồng thuê tàu chuyến (Voyage charter party) được viết tắt là C/P. Hợp đồng này do hai bên thỏa thuận ký kết.

Có thể hiểu thuê tàu giống như chúng ta thuê cả một chiếc xe hơi cho riêng mình. Người thuê sẽ chủ động thỏa thuận với chủ tàu về thời gian thuê, loại tàu và giá tiền thuê. Nhằm mục đích chuyên chở hàng hóa từ cảng này đến cảng khác.

Các hình thức thuê tàu chuyến sau:

+ Thuê chuyến một (single voyage): Là hình thức chủ hàng thuê tàu chuyến trong đó hợp đồng thuê tàu sẽ hết hiệu lực khi hoàn thành việc dỡ hàng tại cảng đến.

+ Thuê chuyến khứ hồi (round voyage): Là việc thuê tàu chuyến, trong đó hợp đồng thực hiện thuê tàu chở hàng đến một cảng rồi chở hàng từ cảng đó về lại cảng khởi hành.

+ Thuê chuyến liên tục (consecutive voyage): Là việc thuê tàu chuyến, trong đó hợp đồng thực hiện thuê tàu chở hàng từ cảng này đến cảng khác với nhiều chuyến liên tiếp nhau.

Xem thêm: Các loại phí trong logistics vận tải đường biển

Trình tự thuê tàu:

Thuê tàu chuyến có thể chia ra làm 6 bước như sau:

• Bước 1: Người thuê tàu thông qua người môi giới (Broker) yêu cầu thuê tàu để vận chuyển hàng hóa cho mình:

Ở bước này người thuê tàu phải cung cấp cho người môi giới tất cả các thông tin về hàng hóa như: tên hàng, bao bì đóng gói, số lượng hàng, hành trình của hàng,… để người môi giới có cơ sở đi tìm tàu.

• Bước 2: Chọn tàu thuê phù hợp:

Trên cơ sở những thông tin về hàng hóa do người thuê tàu cung cấp, người môi giới sẽ tìm tàu, chào tàu thuê cho phù hợp với nhu cầu chuyên chở hàng hóa.

• Bước 3: Đàm phán với chủ tàu

Sau khi chào hỏi tàu, chủ tàu và người môi giới sẽ đàm phán với nhau tất cả các điều khoản của hợp đồng thuê tàu như: điều kiện chuyên chở, cước phí, chi phí xếp dỡ, vị trí tàu, thời gian đến cảng…

• Bước 4: Người môi giới thông báo kết quả đàm phán với người thuê tàu

Sau khi có kết quả đàm phán, người môi giới sẽ thông báo kết quả đàm phán cho người thuê tàu để người thuê tàu biết và chuẩn bị cho việc ký kết hợp đồng thuê tàu.

• Bước 5: Người thuê tàu với chủ tàu ký kết hợp đồng

Trước khi ký kết hợp đồng, người thuê tàu phải rà soát lại toàn bộ các điều khoản của hợp đồng. Hai bên sẽ gạch bỏ hoặc bổ sung những điều đã thỏa thuận cho phù hợp vì thuê tàu chuyến, hợp đồng mẫu chỉ nêu những nét chung.

• Bước 6: Thực hiện hợp đồng

Một số thuật ngữ liên quan:

• Ship owner: người cho thuê tàu
• Shipping line: hãng tàu
• Shipping line với Ship owner có thể là một hoặc nếu Shipping line không có tàu thì họ thuê tàu của Ship owner để kinh doanh vận tải trong 10 năm, 20 năm.
• Charterer: người thuê tàu
• Broker: người môi giới cước tàu. Nghiệp vụ thuê tàu chuyến thường phức tạp, do vậy người thuê tàu thường thông qua các broker (là các công ty forwarder – đại lý của hãng tàu) để ủy thác thuê tàu.

Những đặc điểm của tàu chuyến

Dựa vào hoạt động của tàu chuyến, ta có thể thấy một số hoạt động của tàu chuyến như sau:

1/Đối tượng chuyên chở của tàu chuyến:

Tàu chuyến thường chuyên chở những loại hàng có khối lượng lớn, tính chất của hàng hóa chuyên chở tương đối thuần nhất và thường được chở đầy tàu.

2/Tàu vận chuyển:

Tàu vận chuyển theo phương thức chuyến thường có cấu tạo một boong, nhiều hầm, miệng hầm rộng, có trọng tải lớn để thuận tiện cho việc bốc hàng.

3/Điều kiện chuyên chở:

Khác với tàu chợ, đối với tàu chuyến, điều kiện chuyên chở, cước phí và chi phí xếp dỡ hàng lên xuống… đều được quy định cụ thể trong hợp đồng thuê tàu do 2 bên người thuê và người cho thuê thỏa thuận.

4/Cước phí:

Cước tàu chuyến khác với cước tàu chợ, cước tàu chuyến thường do người thuê và người cho thuê thỏa thuận đưa và hợp đồng, nó có thể bao gồm cả chi phí xếp dỡ hoặc không tùy theo quy định. Cước tàu chuyến thường biến động hơn cước tàu chợ.

5/Thị trường tàu chuyến:

Thị trường tàu chuyến thường được người ta chia ra làm các thị trường khu vực căn cứ và phạm vi hoạt động của tàu.

Ưu và nhược điểm của phương thức thuê tàu chuyến

Ưu điểm

+ Tính linh hoạt cao: Có thể yêu cầu xếp dỡ ở bất kỳ cảng nào và có thể thay đổi cảng xếp dỡ dễ dàng.

+ Giá cước thuê tàu rẻ hơn so với tàu chợ (thường rẻ hơn 30%).

+ Người thuê tàu được tự do thỏa thuận mọi điều khoản trong hợp đồng chứ không bắt buộc phải chấp nhận như trong phương thức thuê tàu chợ.

+ Tốc độ chuyên chở hàng hóa nhanh vì tàu thuê thường chạy thẳng từ cảng xếp đến cảng dỡ, ít ghé các cảng dọc đường.

Nhược điểm

+ Kỹ thuật thuê tàu, ký kết hợp đồng khá phức tạp vì đòi hỏi thời gian đàm phán.

+ Giá cước biến động thường xuyến và rất mạnh, đòi hỏi người thuê phải nắm vững thị trường nếu không sẽ phải thuê với giá đắt hoặc không thể thuê được.

+ Trong thực tế, người ta thường thuê tàu chuyến để chở hàng rời, có khối lượng lớn như than, quặng, ngũ cốc… hoặc hàng có đủ số lượng cho trọng tải.

Tàu chợ là gì?

Tàu chợ là gì? Nó có thể hiểu đơn giản giống như một xe bus. Xe bus sẽ chạy theo tuyến cố định có trạm và đúng giờ đến. Trên chuyến xe bus có nhiều hành khách và mỗi hành khách phải mua vé trước để sử dụng. Tàu chợ cũng giống như vậy.

Cũng tương tự như vậy thì tàu chợ là tàu chạy thường xuyên trên một tuyến đường nhất định, ghé qua những cảng quy định và theo một lịch trình định trước. Do vậy chủ hàng phải tuân thủ nghiêm ngặt thời gian giao hàng lên tàu. 

Do tàu hoạt động trên tuyến cố định nên gọi là tàu định tuyến. Lịch tàu chạy thường được các hãng tàu công bố trên phương tiện thông tin đại chúng để thuận lợi cho khách hàng.

Xem thêm: Dịch vụ vận chuyển container đường biển uy tín giá rẻ

Thuê tàu chợ là gì

Thuê tàu chợ hay người ta còn gọi là lưu cước tàu chợ (liner booking). Nghĩa là chủ hàng (shipper) trực tiếp hay thông qua người môi giới (broker) yêu cầu chủ tàu (ship owner) để mua một chỗ trên tàu để chuyên chở hàng hóa từ cảng đi đến cảng đích.

Hãng tàu sẽ giao containers rỗng cho chủ hàng/ người xuất khẩu đóng hàng vào containers. Sau đó hãng tàu bắt đầu vận chuyển containers.

Một số thuật ngữ liên quan:

• Carrier: Người vận tải = Hãng tàu = Shipping Liner
• Shipper: Người gửi hàng = Người xuất khẩu = Người bán
• Consignee: Người nhận hàng = Người nhập khẩu = Người mua
• Forwarder: Đại lý mua bán cước

Đặc điểm của thuê tàu tàu chợ

Forwarder là người sẽ mua cước của hãng tàu để bán lại cho người thuê tàu. Nếu người thuê tàu làm việc trực tiếp với hãng tàu thì không cần xuất hiện forwarders.

Nhưng trong trường hợp người thuê tàu cần đi hàng lẻ (hàng không đầy 1 cont = hàng consol = hàng LCL). Thì bắt buộc người thuê tàu phải đi qua forwarders. Vì hãng tàu chỉ vận chuyển hàng nguyên container (hàng FCL) chứ không nhận hàng lẻ.

Có nhiều hãng tàu lập ra những công ty forwarders cũng là công ty con của họ. Nhằm mục đích có thể làm hàng lẻ, chứ không để thị trường này mất vào tay các forwarders khác. Ví dụ như Evergreen Lines lập ra Evergreen Logistics,….

Forwarders mua đi bán lại cước, giá bị đẩy lên cao nhưng trong thực tế người thuê tàu vẫn thích dùng forwarders hơn là làm việc trực tiếp với hãng tàu, nhất là trong trường hợp người thuê tàu đi hàng ít, volume nhỏ khoảng vài containers.

Vì sao forwarder vẫn được ngườu thuê tàu ưu chuộng:

• Những chủ hàng có volume nhỏ, không thể deal giá trực tiếp với hãng tàu, forwarders gom hàng của nhiều chủ hàng nên có trong tay volume lớn, rất lớn. Do vậy, giá mà hãng tàu chào cho họ rất ưu đãi. Volume của chủ hàng nhỏ nên giá thường cao hơn nhiều.
• Vì chuyên kinh doanh cước nên forwarder sẽ giúp giảm chi phí, tìm được tuyến đường vận chuyển tốt nhất. Cũng phương thức và hãng vận tải phù hợp nhất cho nhu cầu của chủ hàng.
• Trong trường hợp có khiếu nại xảy ra, forwarder cũng dễ giải quyết với hãng tàu hơn là chủ hàng vì hãng tàu thường coi trọng tiếng nói của forwarder hơn.
• Thái độ của chủ tàu thường không được lòng người thuê. Trong khi đó, forwarders lại xem người thuê là khách hàng VIP cần chăm sóc.

Hiện nay, do sự cạnh tranh gay gắt bởi hàng chục hãng tàu và hàng ngàn công ty forwarders tại Việt Nam. Các hãng tàu cũng đã tập trung hơn cho đối tượng khách hàng nhỏ và thay đổi nhiều ở cách làm việc và hoạt động của bộ phận booking/ cus.

Cước phí tàu chợ tính thế nào

Đối với tàu chợ  thì cước phí  (Liner freight rate ) được thông báo theo những bảng giá có sẵn với từng tuyến cụ thể. Và các khoản phụ thu phát sinh nếu có. Bạn cần hiểu giá thành tầu chợ  bạn trả cho lô hàng để phuc vụ các khoản chi trả sau:

• Các loại  chi phí khấu hao, duy tu sửa chữa và bảo hiểm tàu
• Chi phí trả lương cho nhân viên hãng tàu

• Phí cung ứng vật tư cho hãng tàu vận hành (nhiên liệu, thực phẩm, dự trữ, vật tư, phụ tùng…)
• Phí bốc và dỡ hàng (theo điều kiện bốc/ dỡ tàu chợ )
• Các phí cảng vụ qua những kênh đào tạo  quốc tế như phí  cước xe ô tô tại các trạm thu phí bạn thường gặp
• Phí quản lý, hành chánh…..

Yếu tố ảnh hưởng phí tàu chợ

Cước phí tàu chợ ảnh hưởng theo mùa, cao điểm và theo từng chuyến nữa nó y như bạn  đi mua vé ở những nhà ga có lượt tham giao thông nhiều sẽ khác những nhà ga  ít xe văng người đi. Ngoài cước phí chính hãng tàu sẽ thu thêm các loại phí và phụ phí khác để  bù đặp cho những chi phí phát sinh trong từng thời điểm như: phí xăng dầu (BAC  = Bunker adjustment charges ) , phí Phí PSS (Peak Season Surcharge): phụ phí mùa cao điểm,  phí CIC phí  mất cân bằng Container….

Thực ra cũng có nhiều đợt hãng  tàu thực hiện chính sách giảm giá vản tải để thu hút khách.

Thực tế các lô hàng xuất nhập khẩu bạn thường làm chủ yếu thuê tàu chợ, và các nghiệp vụ liên hệ hãng tàu, check cước, booking, lấy lệnh….đều có liên quan trong quy trình xuất nhập khẩu đường biển  mình sẽ trình bày trong bài viết tiếp theo/.

Trình tự thuê tàu chợ:

Trực tiếp

• Bước 1: Tập trung hàng cho đủ số lượng quy định
• Bước 2: Nghiên cứu lịch sử tàu chạy. Lịch này thông thường được đăng trên các báo kinh tế và báo “Sài Gòn giải phóng”. Từ đó chọn hãng tàu có uy tín và cước phí hạ. Hiện nay, giữa các hãng tàu có sự cạnh tranh lớn nên người thuê tàu thường được hưởng một khoản hoa hồng nhất định.
• Bước 3: Chủ tàu lập bảng kê khai hàng (Cargo list) và ủy thác cho công ty đại lý vận tải giúp giữ chỗ trên tàu (booking ship’s space). Chủ tàu ký đơn xin lưu khoang (booking note) với hãng đại lý sau khi hãng tàu đồng ý nhận chuyên chở, đồng thời đóng cước phí vận chuyển.
• Bước 4: Tập kết hàng để giao cho tàu:

Nếu hàng là container thì làm thủ tục mượn container để chất xếp hàng, sau đó giao container cho bãi hoặc trạm container.

• Bước 5: Lấy Bill of Landing
• Bước 6: Thông báo cho người mua về kết quả giao hàng cho tàu.

Thông qua người môi giới

• Bước 1: Chủ hàng thông qua người môi giới, nhờ người môi giới tìm tàu, hỏi tàu để vận chuyển hàng hóa cho mình
• Bước 2: Người môi giới hỏi tàu bằng việc gửi giấy lưu cước tàu chợ (booking note). Giấy lưu cước thường được in sẵn thành mẫu, trên đó có các thông tin cần thiết để điền vào khi sử dụng, việc lưu cước tàu chợ có thể cho một lô hàng lẻ và cũng có thể cho một lô hàng lớn thường xuyên được gửi. Chủ hàng có thể lưu cước cho cả quý, cả năm bằng một hợp đồng lưu cước với hãng tàu.
• Bước 3: Người môi giới với chủ tàu thỏa thuận một số điều khoản chủ yếu trong xếp dỡ vận chuyển.
• Bước 4: Người môi giới thông báo cho chủ tàu kết quả lưu cước với chủ tàu.
• Bước 5: Chủ hàng căn cứ vào lịch tàu để vận chuyển hàng hóa ra cảng giao cho tàu.
• Bước 6: Sau khi hàng hóa đã được xếp lên tàu, chủ tàu hay đại diện của chủ tàu sẽ cấp cho chủ hàng một bộ vận đơn theo yêu cầu của chủ hàng. 

Qua các bước tiến hành thuê tàu chợ, chúng ta thấy trong phương thức thuê tàu chợ không ký hợp đồng thuê tàu. Khi chủ hàng có nhu cầu gửi hàng bằng tàu chợ chỉ cần thể hiện trên giấy lưu cước với hãng tàu và khi hãng tàu đồng ý nhận hàng để chở thì khi nhận hàng, hãng tàu sẽ phát hành vận đơn cho người gửi hàng. Vận đơn khi đã phát hành nghĩa là chủ tàu có trách nhiệm thực hiện việc vận chuyển lô hàng. 

Những đặc điểm của tàu chợ

Căn cứ vào hoạt động của tàu chợ, chúng ta có thể rút ra được những đặc điểm cơ bản của tàu chợ như sau:

• Tàu chợ thường chở hàng hóa có khối lượng nhỏ, là các mặt hàng khô hoặc hàng có bao bì. Và bắt buộc phải đóng vào containers.
• Cấu tạo của tàu chợ phức tạp hơn các loại tàu khác: Tàu có đặc điểm nhiều boong, nhiều hầm hàng, nhiều miệng hầm (mỗi tàu có từ 4-5 miệng hầm). Trọng tải trung bình khoảng từ 10.000 – 20.000 tấn, tốc độ trung bình từ 17 – 20 miles và cần cẩu loại 2.5 – 7 tấn.
• Điều kiện chuyên chở do các hãng tàu quy định và in sẵn trên vận đơn đường biển để phát hành cho người gửi hàng.
• Theo phương thức thuê tàu chợ B/L không những điều chỉnh mối quan hệ giữa người chuyên chở với người gửi hàng mà còn điều chỉnh mối quan hệ giữa người chuyên chở và người nhận hàng.

Ưu và nhược điểm của phương thức thuê tàu chợ

Ưu điểm

+ Số lượng hàng hóa không hạn chế.

+ Việc bốc dỡ thường do chủ tàu đảm nhận cho nên đơn giản được thủ tục.

+ Việc tính toán điều kiện giao nhận trong mua bán dễ dàng, vì tàu chạy theo một lịch trình đã định trước.

+ Thuận tiện cho chủ hàng trong việc tính toán hiệu quả kinh doanh: vì căn cứ vào biểu cước có thể tính toán được tiền cước trước.

+ Chủ hàng sẽ rất chủ động trong việc lưu cước.

+ Thủ tục thuê tàu đơn giản, nhanh chóng (có thể đặt trước chỗ thuê tàu qua điện thoại hoặc internet).

Nhược điểm

Cước thuê tàu trên một đơn vị hàng hóa chuyên chở thường cao hơn cước thuê tàu chuyến: do đã tính cả chi phí xếp dỡ và do tàu chợ thường không tận dụng hết trọng tảu (tương đương 75%) nên phải tính luôn cả phần tàu chạy không hàng.

+ Về mặt pháp lý người thuê tàu chợ thường ở thế yếu vì không được tự do thỏa thuận các điều kiện chuyên chở mà phải chấp nhận các điều kiện in sẵn trong vận đơn

+ Phương thức này không linh hoạt trong việc tổ chức chuyên chở nếu như cảng xếp hoặc dỡ nằm ngoài hành trình quy định của tàu.

Hy vọng qua bài viết dưới đây, bạn đã hiểu phần nào về định nghĩa tàu chợ là gì và tàu chuyến là gì. Cũng như những ưu và nhược điểm của nó.

---

Về chúng tôi

HL Shipping Co.,Ltd là một đơn vị giao nhận vận tải trên toàn thế giới có trụ sở tại Hồ Chí Minh, Việt Nam. Với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực vân tải biển và hàng không. Chúng tôi tự tin là địa chỉ lý tưởng để cung cấp các dịch vụ vận tải hàng hóa, logistics. Đáp ứng được mọi yêu cầu của Quý Khách. Nếu bạn cần hỗ trợ gì về khai báo hải quan, vận tải hàng hóa nội địa…. Thì gọi ngay HLshipping để được hỗ trợ và tư vấn miễn phí.

• Địa chỉ: Tầng 3, Tòa nhà Bảo Minh, 217 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, Tp.Hồ Chí Minh
• Phone: +84 28 39956117 
• Email: info@hlshipping.com
• Fanpage: Fb/hlshipping.com.vn
• Google review: https://g.page/hlshipping?gm